Plac Kolegiacki
Położony w obrębie dawnego miasta lokacyjnego w jego południowo-wschodniej części w latach 1803-1935 nazywany był Nowym Rynkiem. Obecną nazwę zawdzięcza monumentalnej gotyckiej trójnawowej kolegiacie farnej św. Marii Magdaleny rozebranej w XVIII w. Z zabudowy placu na uwagę szczególnie zasługują gmachy barokowego zespołu dawnego Kolegium Jezuickiego (obecnie Urząd Miasta), kamienice eklektyczne z początku XX w. Najstarszym, zabytkowym obiektem jest usytuowany od strony zachodniej przebudowany późnogotycki dom probostwa farnego.
Kamienica Bergera, Pl. Kolegiacki
W północnej pierzei Placu Kolegiackiego pod nr 5, znajduje się kamienica o klasycystycznej sylwetce. Wzniesiona w latach 1802-03 dla kupca Bergera (stąd jej powszechne określenie od nazwiska właściciela) jest budowlą dziewięcioosiową, dwupiętrową, połączoną w całość z istniejącą wcześniej, wzniesioną w 2 poł. lat 80-tych XVIII w. kamienicą przy ul. Wodnej. W momencie powstania obiekt był jedną z największych nieruchomości prywatnych w Poznaniu. Domy połączone podwórzem pełniły funkcje mieszkalne i handlowe. Od strony ul. Wodnej na I i II piętrze znajdowały się apartamenty właściciela, natomiast na II piętrze w domu od Placu Kolegiackiego były cztery mieszkania czynszowe. W traktach frontowych znajdowały się pokoje, a od strony podwórza klatka schodowa i pomieszczenia gospodarcze. Parter obydwu kamienic oraz piwnice (w tym pod dziedzińcem) przeznaczone były na składy wina oraz kantory. Funkcje budynku odzwierciedla sztukatorska dekoracja, o motywach nawiązujących do handlu lądowego i morskiego, któremu patronowały głowy Merkurego wśród rogów obfitości. Motywy antyczne połączono z elementami w postaci beczek, paczek, skrzyń, kotwic czy głów cukru. Zamiast dachu mansardowego z lukarnami zastosowano prosty czterospadowy z oknami powiekowymi.
Znani i zasłużeni mieszkańcy
Kamienicę zamieszkiwali i odwiedzali ludzie o rozmaitych korzeniach narodowościowych m.in. pochodzenia polskiego, niemieckiego, francuskiego. Wielu znacząco zapisało się na kartach historii miasta poprzez działalność kulturalną, naukową, społeczną czy polityczną.
Rodzina Bergerów - niemieckich właścicieli nieruchomości zajmowała apartamenty I i II piętra od ul. Wodnej, prowadziła przedsiębiorstwo handlu winem i drewnem. Najbardziej znany i zasłużony dla miasta reprezentant Gotthilf (1794-1874) miał ambicje społeczne i polityczne, był radcą miejskim, posłem na sejm pruski, fundatorem instytucji miejskich takich jak Szkoła Realna (przy ul. Strzeleckiej aktualnie nieistniejąca) czy przytułek dla starców. Po jego bezpotomnej śmierci kamienica przechodziła w ręce kolejnych kupców handlujących winem Stanisława Fibicha, a później Karola Anderscha.
Rodzina Mottych o korzeniach francusko-polskich mieszkała w kamienicy ponad 20 lat w mieszkaniu na II piętrze. Protoplasta rodu Francuz Jan Baptysta Motty (1790-1856) przybyły do Poznania na początku XIX w., był nauczycielem w Gimnazjum Marii Magdaleny, autorem książek-podręczników z dziedziny przyrody i języka francuskiego. Jego syn Marceli Motty (1818-1898) nauczyciel, tłumacz, felietonista i pamiętnikarz, twórca słynnych Przechadzek po mieście znakomitego dzieła ukazującego Poznań i jego mieszkańców w XIX w. Jako Patron Koła Przewodników PTTK w Poznaniu upamiętniony został fundacją tablicy umieszczonej na ścianie kamienicy. Jego siostra Walentyna (1823-1859) była żoną Hipolita Cegielskiego, a brat Stanisław (1826-1900) znanym prawnikiem, zasłużonym działaczem społeczno-politycznym.
M. Motty i tablica pamiątkowa jemu poświęcona
Rodzina Królikowskich mieszkała na I piętrze, najbardziej znany Józef Franciszek Królikowski (1781-1839) był nauczycielem języka i literatury polskiej (m.in. w poznańskim Gimnazjum Marii Magdaleny), teoretykiem literatury, językoznawcą, dziennikarzem, literatem. Był autorem trzech podręczników do nauczania języka polskiego.
Walenty Moczyński i Anton Januskowski nauczyciele Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu.
Dr Ahner pastor, nauczyciel religii, języka niemieckiego, historii, rachunków i przyrody w Luisenschule (Szkoła Ludwiki) w Poznaniu.
Bywali w kamienicy
Hipolit Cegielski (1813-1868) filolog, nauczyciel, działacz społeczny, redaktor Gazety Polskiej i Dziennika Poznańskiego przemysłowiec, przyjaciel szkolny i późniejszy szwagier Marcelego Mottego oraz Karol Marcinkowski (1800-1846) powstaniec listopadowy, lekarz, społecznik, założyciel Towarzystwa Naukowej Pomocy. Wśród gości pojawiali się też reprezentanci wielu wielkopolskich rodów ziemiańskich, w większości uczniowie, wychowankowie Mottych w tym m.in. Mielżyńscy.
Ciekawostki
W dawnych zabudowaniach Kolegium Jezuickiego przebywał czterokrotnie podczas wizyt w Poznaniu w latach 1806-12 Napoleon Bonaparte. W 1828 r. na zaproszenie Namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego Księcia Antoniego Radziwiłła koncertował Fryderyk Chopin.
Kamienica Bergera na pocz. XX w.
HOTEL KOLEGIACKI
Pragnieniem obecnych właścicieli kamienicy przy Pl. Kolegiackim 5 jest przywrócenie jej dawnego blasku i przystosowanie na cele hotelowo - kulturalne. Jako miłośnicy historii Poznania zamierzają kultywować tradycje z nią związane i pielęgnować pamięć jej dawnych, znakomitych mieszkańców.
Nazwa Hotelu, podobnie jak placu, nawiązuje do wspaniałej, niestety już nieistniejącej kolegiaty farnej św. Marii Magdaleny, której znaczenie religijne, historyczne i kulturalne w dziejach średniowiecznego i nowożytnego miasta Poznania było szczególne.